| {rokbox}images/stories/o_haber_foto/yolder-toplantisi.jpg{/rokbox} | TCDD Genel Müdürlüğüne bağlı çalışmakta olan yol personellerinin örgütlü bulunduğu YOLDER tarafından çalışanların da katılımıyla çalışma koşulları ve yaşadıkları sorunlar konusunda 11 ARALIK 2010 tarihinde Gür Kent Otel -ANKARA adresinde bir toplantı yapıldı. Sendikamız Genel Başkanının konuşmacı olduğu toplantıda yol personelinin durumu hakkında hazırlanan rapor sunuldu. |
|
|
YOL ÇAVUŞU VE YOL BEKÇİSİ RAPORU
Kuruluşumuz TCDD içerisinde Yolun seyrüsefere açık bulundurulması için gecesini gündüzüne katan ve büyük bedel ile emek veren bu unvanlardaki çalışanlar maalesef kurum içerisinde gerek gördükleri itibar gerekse de aldıkları ücret açısından sofradaki yeri en son gelen emekçilerdir.
Yaptıkları işin ağırlığı ve gösterdikleri fedakârlık ile kurum içerisindeki yönetmeliklerdeki ağırlıkları birbiri ile tezat oluşturacak durumdadır. İçinde emek olan tüm işler saygıyı hak etmektedir. Ancak; Yol Çavuşu ve Yol Bekçisi unvanının, düzenli çalışma koşullarına sahip unvanlar olan ve gösterdikleri emek açısından yol çavuşu ve bekçisi ile kıyaslanmayacak kadar daha kolay işlerde çalışan aşçı, dağıtıcı ve hizmetli gibi unvanların bulunduğu unvan grubunda olmaları kabul edilecek bir durum değildir.
Yol Çavuşu ve bekçilerinin kurum içerisinde hak ettikleri yerde olmamasının sebepleri incelendiğinde kurumun uyguladığı mevzuatlardan olduğu görülecektir. Ancak asıl neden bu değildir. Asıl neden geleneksel olarak Yol Dairesi içerisindeki hiyerarşik yapı içerisinde, emeğinin karşılığını arama alışkanlığının gelişmemiş olmasıdır. Hak arama bireysel mücadeleyi değil örgütlü bir mücadeleyi gerekli kılar. Hayat bize öğretmiştir ki; hiçbir hak mücadele edilmeden kazanılmaz. Mücadelenin şeklini koşullar belirler.
Bu raporda Yol Çavuşu ve Bekçilerinin kurum içerisindeki konumları, sıkıntılarının nerelerden kaynaklandığı ve çözüm yöntemleri ortaya konmakla beraber bu sıkıntıları aşmanın yolunun sadece hukuki mücadeleyle aşılamayacağı bilinmelidir.
MEVCUT DURUM
153 yıllık demiryolu geleneğinde unvanları Yol Çavuşu ve Yol Bekçisi olarak kabul görmüş bu unvanlar Demiryollarını yeniden yapılandırma çalışmaları içerisinde değiştirilmiştir. Yol Çavuşu unvanı Hat Bakım ve Onarım Memuru Yol Bekçilerinin unvanı Yol ve Geçit Kontrol memuru olmuştur. Unvanların değişimi görevlerinin ağırlığını azaltmamış aksine yeni sorumluluklar yükleyerek çalışma koşullarını daha da ağır hale getirmiştir. Kuruluşumuz bünyesinde hali hazırda 411 Yol Çavuşu 199 Yol Bekçisi mevcudu olup unvanı Hat Bakım ve Onarım Memuru olan 9 personel mevcuttur.
NORM KADRO ÇALIŞMASINDA YOL ÇAVUŞU VE YOL BEKÇİSİ ÜNVANLARI YOK.
CANAC raporu doğrultusunda kurumda yapılan yeniden yapılandırma çalışmalarının bir parçası olan norm kadro çalışmaları incelendiğinde, yeni unvanlar içerisinde, alışagelmiş unvanı ile Yol Çavuşu ve Yol Bekçisi yoktur. Yeni unvanları ile Hat Bakım ve Onarım Memuru veya Yol ve geçit kontrol Memuru olarak da yer almamışlardır. Norm kadro çalışmasında eski Memur sayısı 455 iken yeni memur sayısının 879 olması bu unvanların önümüzdeki dönemde de memur olarak kalması olasılığını artırmaktadır.
|
|
BU ÇALIŞANLARIN ÜCRETLERİ YAPTIKLARI İŞE GÖRE DÜŞÜKTÜR.
Yol Çavuşu ve Yol Bekçilerinin Sözleşme ücretinin hak ettikleri düzeyde olmadığı tüm kurum çalışanlarının hemfikir olduğu bir durumdur. Bu durumun nedenlerinden biri de kurumun bu unvanlara yaklaşımının sağlıklı olmamasıdır. TCDD Görevde Yükselme Yönetmeliği incelendiğinde çalışanların Yönetim Hizmetleri Grubu, İdari Hizmetler Grubu, Teknik Hizmetler Grubu ve Yardımcı Hizmetler Grubu olarak gruplandırıldığı bu hizmet gruplarının da kendi içerisinde alt hizmet gruplarına ayrıldığı görülecektir. Bu Unvan gruplarının Temel ücret skalaları hem kendi içerisinde hem de bütünsel olarak tüm Unvan grupları içerisinde kademeli bir geçişi öngörmektedir. Bu unvanların alt ve üst ücret miktarları tespit edilmiş olup grup içerisinde ödenecek maksimum temel ücret skalanın en üst ücretini aşamamaktadır.
Bu nedenle Yol Çavuşu ve Yol Bekçilerinin Unvan grupları değişmediği müddetçe temel ücretlerinde bir düzenlemenin yapılması mümkün bulunmamaktadır. Ayrıca son dönemde ödenen Ek ödemelerde de bulundukları görev grubundan dolayı aldıkları oran düşük olmuş haksızlık daha da derinleşmiştir.
YOL ÇAVUŞU VE YOLBEKÇİLERİNİN UNVAN GRUPLARI DEĞİŞTİRİLMELİDİR.
Yol Çavuşu ve Bekçilerinin Yardımcı Hizmetler grubunda olmasının hiçbir hukuki ve ahlaki yanı bulunmamaktadır. Yardımcı hizmetler sınıfında Hiçbir şekilde Çavuş unvanına atıfta bulunacak bir ifade bulunmamaktadır. Ancak bugüne kadarki uygulamada Yol Çavuşları Teknisyen Yardımcısı olarak kabul görmüş ve ücretleri açısından Teknisyen Yardımcısı muamelesine tabi tutulmuşlardır. Ancak ne yaptıkları iş Teknisyen yardımcılığıdır nede bu güne kadar bir teknisyene yardımcılık yapmışlardır.
Aynı durum Yol Bekçileri içinde geçerlidir. Her ne kadar Yardımcı hizmetler grubu içerisinde Bekçi unvanı sayılmışsa da, atıfta bulunulan bekçilik, yardımcı hizmetler grubu amaç ve bütünselliği dikkate alındığından Yol Bekçiliği görevi ile uyuşmadığı görülmektedir. Yardımcı Hizmetler sınıfında belirtilen Bekçilik kurumumuzda daha önce var olan Kurşun Bekçiliği gibi teknik bilgi ve beceri gerektirmeyen sabit bekçilik hizmetlerini ifade etmektedir.
|
|
Ayrıca Yol Dairesindeki personellerin görev yetki ve sorumluluklarını düzenleyen 105 numaralı genel emir incelendiğinde;
Hat Bakım ve Onarım Memurlarının görevleri
a)Teknik Yönden:15 maddeden
b) Makineli Yol Tamiratı Yönünden;11 maddeden
c) Trafik Yönünden;8 maddeden
ç) İdari Yönden;30 maddeden
d) Koruma Yönünden;4 maddeden oluştuğu,
Yol ve Geçit Kontrol Memurunun Görevleri
a)Teknik Yönden: 6 maddeden,
b) Trafik Yönünden;8 maddeden,
c) İdari Yönden;15 maddeden
ç) Koruma Yönünden;5 maddeden oluştuğu görülmektedir.
HER İKİ ÜNVANDA TEKNİK HİZMETLER SINIFINA ALINMALIDIR:
Bu kadar görev ve sorumluluk yüklenmiş unvanların Hizmetli, aşçı ve dağıtıcı ile aynı Unvan grubunda bulunması açıkça bir haksızlıktır. Kaldı ki her iki unvana da TEKNİK YÖNDEN sorumlulukların yüklenmesi yaptıkları görevin Teknik olduğunu ve Teknik Hizmetler Grubuna alınmaları gerektiğini göstermektedir. Bunun için idarenin yeni bir yönetmelik çıkartmasına gerek yoktur. Yapılan hatanın farkına varılarak yapılacak yeni bir düzenlemeyle Unvan gruplarının Teknik Hizmetler Grubuna alınmaları sağlanmalıdır. Böylece temel ücrette yıllardır yaşanılan bir haksızlığın önüne geçilmesi için ilk adım atılmış olacaktır.
YOL ÇAVUŞU VE BEKÇİLERİNİN MESAİ SAATLERİ DIŞINDA HER AN İŞE ÇAĞIRILABİLME İHTİMALİNE BAĞLI OLARAK DEMİRYOLU SINIRLARINI TERK ETMEMELERİNİN KANUNİ DAYANAKLARI VARMIDIR?
|
|
ANAYASA
Madde 18-Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.
PERSONEL YÖNETMELİĞİ
UYGULAMAYI İSTEME HAKKI
Madde 15- Personel, kanun, tüzük ve yönetmeliklere göre tayin ve tespit edilip yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerinin kendileri hakkında aynen uygulanmasını istemek hakkına sahiptir.
DEVAM MECBURİYETİ
Madde 20– Personel, işin ve işyerinin özelliklerine göre Genel Müdürlükçe tayin ve tespit edilen çalışma saatleri içinde görevinin başında bulunur ve çalışmasının tümünü işine yöneltir.
399 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARANAME
Çalışma Saatleri
Madde 20 – Sözleşmeli personelin, haftalık çalışma süresi 40 saattir. İş ve işyerinin çalışma şartları dikkate alınarak tatil ve çalışma günleri, günlük çalışmanın başlama ve bitme saatleri ile günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerdeki çalışma şekillerinin tespitine teşebbüs veya bağlı ortaklıkların yönetim kurulları yetkilidir. Denilmektedir.
Anayasa, kanun ve yönetmelikler ile düzenlenmiş mesai saatleri olmasına rağmen işyeri amirlerince yol çavuşu ve bekçileri mesai saatleri dışında çalıştırılmaktadır. Ancak bu sorun İşyeri amirlerinden kaynaklı değil sistemsel bir sorundur. 105 nolu genel emrin Yol Çavuşlarının görev yetki ve sorumluklarının İdari Yönden bölümünün;
Madde-29) “Pazar ve sair tatil günlerinde mümkün olduğunca, bölgesinden çok uzak bir yere gitmemek, gittiği yeri Yol ve Geçit Kontrol Memuruna ve istasyona bildirmek, gerektiğinde işçiye işbaşı yaptırabilmek üzere, işçinin gittiği veya bulunduğu yeri mutlaka bilmek”, demekte olup işyeri amirleri bu maddeyi işletip Yol Çavuş ve bekçilerini istediği şekilde işe çağırabilmekte, hafta tatillerinde bölgesinin dışına çıkmalarına engel olabilmektedir. Hatta bu durum öyle bir hal almıştır ki yıllık izinler dışındaki tüm zamanı ya işte geçmekte Ya da her an işe çağırılabilme endişesi ile yaşanmaktadır.
Bu şekilde çalışma koşullarının insanın fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik durumunda olumsuz etkileri yaratacağı bilimsel bir gerçekliktir. İnsan vücudu normal şartlarda belirli bir biyolojik çalışma saatine sahiptir. Gündüzleri çalışır, geceleri dinlenir. Bu nedenle, kişi üzerinde oluşması muhtemel “ruhsal bozukluk ve bilinçte negatif yansıma” sakıncalarının giderilebilmesi için çalışan kişiye yeterli oranda ve uygun mekânda dinlenme imkânı tanınmalıdır. Sosyal diyaloglar kurabilme, toplumla bütünleşme, yaşam standardı ve dinleme hakları her çalışan ve yaşayan insan için gereklidir. Yol Çavuşu ve Yol Bekçilerinin de yoruluncaya kadar çalışmaya, işten çıktıktan sonra dinlenmeye, bayramlarda izin yapmaya, ailesi ile vakit geçirmeye, stressiz bir şekilde yaşamaya hakkı olmalıdır.
Çalışmamakla beraber alternatif bir çalışanları olmadığından demiryolunda her an bir hadise yaşanır kaygısı ile fiili olarak sürekli işte tutulmalarının karşılığı bir ücret de ödenmemektedir. Bu durum ayrıca bir angarya olup Sendikamızca gerekli hukuki işlemler hemen yapılmalıdır. Ya nöbet sistemi getirilerek mesai saatleri dışında nöbetçi bir memur görevlendirilmeli ya da zımni olarak işte olmanın bedeli çalışanlara ödenmeli, angarya yaptırılmamalıdır.
TREN ÜZERİNDE GÖREV YAPAN SÖZLEŞMELİ PERSONELE ÜCRETSİZ YEMEK VEYA KUMANYA VERİLMESİ HAKKINDA YÖNERGEDE YOL PERSONELİ YOK.
Kuruluşumuzda henüz yürürlüğe girmemekle beraber hazırlanan taslakta, Yol Çavuşu ve Bekçilerine ücretsiz yemek veya Kumanya verilmesi için herhangi bir düzenleme yoktur.
Hazırlanan yönerge tren üzerinde görev yapan personeli kapsamaktadır. Tren üzerinde görev yapan ve çalışma koşulları ağır olanlara ücretsiz yemek veya kumanya verilmesi isabetli ve doğru bir karar olmakla beraber tüm çalışanların sosyal bir hakkı olarak kabul edilmemesi ve herkese uygulanmaması ayrıca bir haksızlıktır. Özellikle çalışma saatlerinin tamamını merkezi dışında arazide geçiren Yol Çavuşu ve Bekçilerine verilmemesi daha büyük bir haksızlıktır. Ayrıca kurum itibarı açısından çağdışı sefer tasları ile yola gitmenin önüne geçilmediğinden yönerge amacına ulaşmış olmayacaktır.
Hazırlanan yönerge incelendiğinde fiili olarak trenlerde görevli personele 5 saat geçirmesi durumunda bir öğün 9 saat veya 9 saatten fazla geçirilmesi halinde 2 öğün ücretsiz yemek Ya da kumanya verilebilmektedir. Yol çavuşu ve Bekçilerinin öğlen dinlenmesi arazide yapıldığından çalışma saatleri 9-10 saat olmakta ancak herhangi bir iaşe yardımı yapılamamaktadır. İaşe yardımının yapılmasında Hiçbir yasal engel yoktur. Tek engel idarenin Yol çavuşu ve Bekçilerine verdiği değer ile ilgilidir. İaşenin verilmesi için Yönergenin 4.maddesinin c fıkrasının “Tren üzerinde görev yapan personel: Her türlü yolcu, yük, özel trenler ile hizmet trenleri sınıfından iş treni, tek ve imdat lokomotiflerinde görev yapan personeli”,İfade eder maddesinin şu şekilde değiştirilmesi ile mümkündür.
SON SÖZ
Bu raporun eksikleri olmakla beraber Kuruluşumuzda Yol Çavuşları ve Yol Bekçilerine yönelik ilk olması açısından önemlidir. Hak arama mücadelesinde kuruluş içerisindeki diğer çalışanlara göre biraz geri kalan yol personeline ön açıcı olması ve daha kapsamlı bir çalışma ortaya çıkması için Merkezi bir komisyonun çalışma yürütmesi gerekmektedir
