TCDD Yol ve Tesisler Dairelerinin Birleştirilmesi İptal Edilmelidir!

Bilindiği gibi 6461 sayılı Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleşmesi Hakkında Kanun ile TCDD ikiye bölünmüştür. Bu bölünmenin ardından Tesisler Dairesi ile Yol Dairesi ve bağlı taşra teşkilatlarının kapatılarak bu iki ayrı teşkilat “Demiryolu Bakım Dairesi” başlığı altında toplanmıştır.

Merkez Yürütme Kurulumuz tarafından Yol ve Tesisler Dairelerinin kapatılarak yerine “Demiryolu Bakım Dairesi Başkanlığının” kurulmasının hatalı bir durum olduğu değerlendirilmektedir.

Sendikamız tarafından konuyla ilgili olarak görüş ve önerilerimiz raporlaştırılarak ilgili kurum yöneticileri ile paylaşılmıştır.

İlgili raporumuz aşağıdadır.

Tesisler ve Yol Daireleri İle Bağlı Taşra Teşkilatlarının Birleştirilmesi Hakkındaki Rapor

6461 sayılı Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleşmesi Hakkındaki Kanunun yürürlüğe girmesi yapılan uygulamalardan biri de Tesisler Dairesi ile Yol Dairesi ve bağlı taşra teşkilatlarının kapatılarak bu iki ayrı teşkilatın “Demiryolu Bakım Dairesi” başlığı altında toplanmıştır.

Bu birleştirme ile (olumsuz bir sonucu olarak) Demiryolu Bakım Dairesi ve bağlı birimlerinin başına fiilen yol kökenli personel getirilmiştir.

Bu birleştirme özünde yanlış olduğu ve birbiriyle ilgisi olmayan bilim dalları tek bir çatı altında toplandığı için, kim yönetirse yönetsin sorun olmaması mümkün değildir.

Birleşmenin şu an için olumsuz etkileri aslen merkezdeki ve taşradaki yönetim kademesi(fiilen) ile tesisler kökenli işyerleri ve personeli arasında görülmektedir. Yönetim kademesi ile tesisler personeli arasında sorun oluşması, “yönetim kademesinin” yol kökenli personelden oluşması ile ilgilidir. Yol personelinin şu an için çalışma yaşamında çok etkili değişlikler bulunmamakta olup genel olarak iş ve işyeri amirleri, daha önce olduğu gibi yine aynı kişilerdir. Sadece bölgelerde, eski Yol Bakım Onarım Müdürleri Tesisler birimlerinin yaşadığı sorunlardan olan, ekipman ve insan kol emeği konularında, yol kökenli personeli devreye sokmaktadırlar. Belki küçük gibi görülen bu kuralsızlık, ilerde, mesleki ehliyet olmamasından doğru, iş kazalarını ve çatışma ortamını gündeme getirebilecektir.

Yol ve Tesisler birimlerinin birbiriyle alakaları olmadığını anlamak için biraz daha geriye giderek konuyu irdelemek gereklidir. Çünkü Yol birimleri yapısını korusa da, Tesisler birimleri son yıllarda kendi içinde “bilimle ve doğru işletmecilik anlayışıyla örtüşmeyen” bir şekilde birleşerek bugüne kadar gelmiştir.

Eski haliyle 12 ayrı iş brime ve işe sahip olan (Katener, Telekomand, Trafo, Elektrikli Sinyal, Mekanik Sinyal, Haberleşme, Labaratuar, Kablo, Kumanda Sinyal, Elektrik İşleri, Mekanik Atelye, Otomatik Santral Şeflikleri) tesisler teşkilatı, alınan yanlış kararlarla önce sinyalizasyon, haberleşme ve elektrifikasyon şeflikleri olmak üzere 3 ana şefliğe düşürüldü.

Bu 12 ayrı işyerinin yaptığı işler, genel olarak aşağıdaki gibiydi.

1. Katener Şeflikleri: Elektrifikasyonlu bölgelerde katener sisteminin bakım ve onarımını yaparak, azami hız sınırları içerisinde tam bir emniyetle trafiğin devamını sağlamakla görevliydiler. Muhatap oldukları voltaj yaklaşık 30.000 Volta kadar idi.
2. Telekomand Şeflikleri: Katener tesislerini besleyen sistemleri anahtarlayan cihazlara uzaktan kumanda eden tesislerin ve telekomand merkezinin en iyi şekilde bakım ve onarımlarını yapmak, çalıştırmakla görevliydiler.

1. Trafo Şeflikleri: Katener tesislerini besleyen trafo merkezleri ile anahtarlama cihazlarının, kumanda sistemiyle ilgili cer postalarının, sinyalizasyon sisteminin katenerden enerjisini temin eden, servis trafo donanımlarının en iyi şekilde bakım ve onarımlarını yapmak, çalıştırmakla görevliydiler. Muhatap oldukları voltaj yaklaşık 150.000 Volta kadar idi.
2. Elektrikli Sinyal Şeflikleri: Elektrikli sinyal kumanda merkezi izleme paneli, trengraf ve protokol yazıcıları, bilgi iletim üniteleri, trafik kontrolörü ve bakıcı telefonları, hemzemin geçit koruma sistemleri, makas motorları, enerji kaynakları vb. tesislerin bakım, onarım ve ayarlarının teknik gereklere uygun olarak yapılarak tren trafiğinin emniyetli bir şekilde devamını sağlamakla görevliydiler.
3. Mekanik Sinyal Şeflikleri: Tesisler Müdürlüklerinin göstereceği sorumluluk bölgesinde mevcut her türlü mekanik ve yarı elektrikli sinyal tesislerinin(geçitler vs.) bakım, onarım, değiştirme, yenileme ve yatırım işlerinin mevzuat ve teknik esaslara göre yapılmasını, çalıştırılmasını ve demiryolu işletmeciliğinin güvenli bir şekilde yapılmasını sağlamakla görevliydiler.
4. Haberleşme Şeflikleri: Sorumluluk bölgesindeki; hat iletişim hatları (havai hat ve kablo tesisleri), trafik kontrolörü tesisleri, ses kayıt cihazları, enerji kaynakları, küçük kapasiteli telefon santralleri, kuranportör ve telsiz sistemleri, bilgi iletim sistemleri, sinyalsiz bölgelerdeki kuruluşça yaptırılan veya diğer kurum ve kuruluşlarca yaptırılan ancak bakımı üstlenilen otomatik hemzemin geçit koruma sistemleri, gar ve istasyon dahili haberleşme tesisleri (manyetolu telefon… vb) alarm ve saat tesislerinin en iyi şekilde işletmecilik ve bakımını yapmakla görevliydiler.
5. Elektronik Labaratuar Şeflikleri: Sinyalizasyon, telekomünikasyon, elektrifikasyon sistemleri ile ilgili her türlü elektronik parçanın tamiri, her türlü telsiz tamiri, anten, ses sistemleri vs. den sorumlu idiler.
6. Kablo Şeflikleri: Sorumluluk bölgesindeki yüksek frekans kablosu, sinyal ve enerji kabloları, fiber optik kablolar ve aksesuarları, dahili tesisat kabloları, topraklama tesislerinin en iyi şekilde işletmecilik bakım ve onarımını yapmakla görevliydiler.
7. Kumanda Sinyal Şeflikleri: Elektrikli sinyal kumanda merkezi izleme paneli, trengraf ve protokol yazıcıları, bilgi iletim üniteleri, trafik kontrolörü ve bakıcı telefonları, tren tanıtım sistemleri, bilgisayarlar, enerji kaynakları vb. tesislerin bakım, onarım, temizlik ve ayarlarının teknik gereklere uygun olarak yapılarak tren trafiğinin emniyetli bir şekilde devamını sağlamakla ve ayrıca arızaların elektrikli sinyal şefliklerine tekniğine uygun ve anlaşılır olarak bildirilmesini sağlamakla görevliydiler.

10.Elektrik İşleri Şeflikleri(Elektrik İşleri Müdürlüğü’nün kapatılmasından sonra bu iş ve birim tesisler bünyesine alınmıştır.): Bölgelerinde bulunan tüm sabit tesislerin elektriki açıdan bakım ve onarımını yaparak güvenli, verimli ve ekonomik bir hizmet vermek amacıyla gerekli önlemleri almakla görevlidirler.

11.Mekanik Atelye Şeflikleri: Tesisler Müdürlükleri görev kapsamına giren tesislerin kurulmasında ve işletilmesinde kullanılan mekanik araçların kontrollerini ve onarımlarını yapmakla görevliydiler.

12.Otomatik Santral Şeflikleri: Telefon ve telem santralleri, kuranportör ve telsiz sistemleri, enerji kaynakları, akustik tesisler, bilgi iletim, elektronik ve elektromekanik sistemleri kurmak, bakım, onarım ve ayar işlerini yaparak kesintisiz çalışmalarını sağlamakla görevliydiler.

Bu 12 ayrı iş ve işyeri 3 ayrı şeflik altında aşağıdaki gibi toplandı:

1. Sinyalizasyon Şeflikleri: Kumanda Masası Sinyal Şefliği, Elektrikli Sinyal Şefliği, Mekanik Sinyal Şefliği’nden oluşturuldu. Ve bu şefliklerdeki personel tüm bu işlerden sorumlu kılındı. Bu birleştirmelerde, çalışma alanları(coğrafik olarak) ayrı olan “kumanda masası” sinyal şefliği ile arazideki sinyal şefliği işleri ve tüm geçit işleri tek bir iş haline getirildi.
2. Haberleşme Şeflikleri: Otomatik Telefon Santral Şefliği, Haberleşme Şefliği, Kablo Şefliği, Mekanik Atelye Şefliği, Labaratuar Şefliği’nden oluşturuldu. Ve bu şefliklerdeki personel tüm bu işlerden sorumlu kılındı. Kablo gibi, her tipi ayrı uzmanlık isteyen bir iş için telefon tamiri ile birleştirilmesi söz konusu oldu. Bir yerde yeraltında kablo arızası arayan personel, başka bir tarafta havai hatta direk tepesinde arıza ararken, bambaşka bir tarafta ise kuranportör ve santralin sayısal ve voltaj değerlerini takip etmek zorunda bırakıldı.
3. Elektrifikasyon Şeflikleri: Katener Bakım Şefliği, Trafo Bakım Şefliği, Telekomand Bakım Şefliği, Sabit Tesisler Elektrik İşleri Şefliği’nden oluşturuldu. Ve bu şefliklerdeki personel tüm bu işlerden sorumlu kılındı. Teknik olarak izahtan vareste olan bu birleştirmelerde, çalışma alanları(coğrafik olarak) ayrı olan örneğin telekomand masası, katener hattı, trafo binaları ve istasyonlardaki lamba, priz vs. tek bir işyeri ve iş haline getirildi. Bu birleştirmenin bir diğer saçmalığı, bilim ve tekniğe aykırılığı ise, her işyerinin muhatap olduğu enerji tipinin ayrı olması idi. Bir yerde lamba, priz voltajı olan 220 Voltu ölçen personel bir sonraki işinde 150.000 Voltu ölçmeye zorlanır hale geldi.

Birleştirmeler Taşrada Yapılırken, Üstte/Merkezde Mevcut Durum Korundu!

 Birleştirmeler bu şekilde yaşanırken, olayın en ilginç boyutu ise Tesisler Dairesi Başkanlığı bünyesinde yaşanıyordu. Burada taşradaki Şefliklerle aynı adı taşıyan Şubeler birleşmiyordu. Hatta uzmanlık alanlarına göre çeşidi artırılıyordu. Örnek olarak; taşrada dahi özel şefliği olmayan Kuranportör Şube Müdürlüğü, Enerji Kaynakları vb. gibi özel ihtisas şube müdürlükleri vardı!

Akabinde 480 nolu tamimle yapılan değişiklikle bu sefer bu birimler tekrar birleştirilerek sayı 2’ye düşürüldü.

Böylelikle; (Eski haliyle)

ü  Otomatik Telefon Santral Şefliği, Haberleşme Şefliği, Kablo Şefliği, Mekanik Atölye Şefliği, Mekanik Sinyal Şefliği, Kumanda Masası Sinyal Şefliği, Elektrik Sinyal Şefliği, Labarotuar Şefliği; “Sinyalizasyon ve Telekomünikasyon Şefliği” adı altında tek bir Şeflik haline getirilmiş oldu.

ü  Trafo Bakım Şefliği, Katener Bakım Şefliği, Sabit Tesisler Elektrik İşleri Şefliği, Telekomand Şefliği; “Elektrifikasyon Şefliği” adı altında tek bir Şeflik haline getirilmiş oldu.

Bu Şefliklerin haricinde, hızlı tren teknolojisinin olduğu Eskişehir-Ankara, Konya-Ankara-Eskişehir hattında kullanılan GSM-R teknolojisi nedeniyle ama ilgisi olmayan bir şekilde tüm Bölge Müdürlüğü merkezlerinde GSM-R Santral Şeflikleri kuruldu. Bunlardan Ankara merkezde yer alan GSM-R Santral Şefliği dışındaki tüm Şefliklerin, GSM-R teknolojisi ile hiçbir ilgisi bulunmaktadır. Çünkü bu Şefliklerin Bölgesinde GSM-R teknolojisi bulunmamaktaydı.

Bu konuda açılan 2 dava, davayı açan sendikamız üyesi ve sendika (BTS) lehine sonuçlandı ve 480 nolu tamimin bu düzenlemesi İPTAL edildi. Ancak bu sefer de, işbu raporumuzda irdelenen “Demiryolu Bakım Dairesi ve bağlı Taşra Müdürlükleri” kurularak, birleştirme kendi içinde (tesisler açısından) olmaktan çıkıp, birbirinden tamamen ayrı Daireler arasına sıçradı.

Zaten kendi içinde, teknik anlamda uyuşmayan, hukuka-çalışma mevzuatına aykırı olan tesisler teşkilatı içi birleştirmelere, bir de Yol Teşkilatı ile birleşme eklenince, neresinden bakılırsa bakılsın olumlu anlamda elle tutulur hiçbir şey kalmadı!

Mühendislik bilimi açısından uyuşmazlık

Tesisler teşkilatını ilgilendiren mühendislik dalları ve kısaca bilimsel alanları;

1. Elektrik enerjisi üretim-iletim ve dağıtım sistemleri, akıllı şebekeler, elektrik makinaları, elektrikli sürücü sistemleri ve bunların tasarımı, projelendirilmesi, gerçekleştirilmesi, izlenmesi, korunması, kontrolu, ekonomisi ve yönetilmesi ile ilgili bilimsel ve teknolojik konuları kapsayan ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ,  
2. Kuvvetli (elektrik) ve zayıf (elektronik) akımlarla çalışan sistemlerin yapımı, geliştirilmesi ile ilgili eğitim ve araştırma yapan, telgraf-telefon haberleşmesinden, uydu optik haberleşmesine, enerji üretiminden bilgisayarla bilgi üretimine, ev aletlerinden tıp aletleri üretimine kadar yayılan çok geniş bir alanda kullanılan her tür mikroeletronik eleman, elektronik devre düzen ve sistemlerin tasarlanması, geliştirilmesi ve üretimi ile ilgili işleri planlayıp ve yürütülmesini sağlayan ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ,
3. Güç elektroniği, enerji üretimi ve dağıtımı, iletişim, mobil telefon sektörü, bilgisayar yazılımı ve donanımı, biyomedikal sistemler, mikrobilgisayarlar, görüntü ve ses işleme sistemleri gibi konularla ilgilenen ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ,
4. Uzaydaki yapısını ve aralarındaki etkileşimi inceleyen, modern teknoloji kullanan kamu ve özel sektör kurumlarında, elektronik malzeme üretiminde, kalite kontrol birimlerinde, sağlık fizikçisi olarak hastanelerde ve eneji santrallerinde çalışma alanları olan FİZİK MÜHENDİSLİĞİ,
5. -Zayıf elektrik akımlarının karakteristikleri, haberleşme teknolojileri, elektromanyetik ve sinyal işleme teknolojilerini inceleyen ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ,
6. Temel olarak yazılım, programlama ve algoritma ile ilgilenen, bilgisayar ağları, veri tabanı yöneticiliği ve gömülü sistemler de diğer çalışma alanı olan BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ,

YOL DAİRESİ ile ilgili olan;

1. İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ (Malzeme ve tekniği en iyi şekilde bir araya getiren, yapıların plan, proje, yapım ve denetlenmesiyle uğraşan temel mühendislik dalıdır. İnşaat mühendisleri; her türlü bina, baraj, havaalanı, köprü, yol, su kemerleri, liman, kanalizasyon, su şebekesi, tünel, demiryolu, hızlı tren projeleri, metro vb. hizmet ve endüstri yapılarının planlanması, projelendirilmesi, yapımı ve denetimi konuları ile ilgili eğitim ve araştırma yapar.)
2. METALURJİ ve MALZEME MÜHENDİSLİĞİ (Kimya, makine, inşaat, uzay-uçak, elektrik-elektronik, çevre ve tıp alanlarına yayılmış çok disiplinli bir bilim ve teknoloji dalı olarak gelişmesini sürdüren, verimlilik, enerji ve hammadde üçlüsü ile uyum içinde olan üretim süreçlerinin sektöre kazandırılmasında önemli rol oynayan mühendislik dalıdır.)
3. ZİRAAT MÜHENDİSLİĞİ (Bitkisel üretim (tarla bitkileri, bahçe bitkileri) ve hayvansal üretim (büyükbaş küçükbaş hayvan yetiştirme ve ıslahı, kümes hayvanları, arıcılık, yemler ve hayvan besleme, biyometri ve genetik) yanında süt teknolojisi, tarımsal biyoteknoloji, tarım makineleri, kültür-teknik, toprak bilimi ve bitki besleme, tarım ekonomisi, tarım ürünleri teknolojisi, bitki koruma, peyzaj mimarlığı, biyoyakıt ve biyogaz enerji üretimi alanlarında uğraş veren mühendislik dalıdır.)
4. MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ (Temel fizik prensipleri ve malzeme teknolojileri kullanarak mekanik sistemlerin tasarım, analiz, imalat ve bakımı ile ilgili çalışmalar yapan ve fiziksel olay ve durumları matematiksel olarak modellemek suretiyle problemlere analitik çözümler sunabilen mühendislik dalıdır.)
5. JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ (Yerkürenin başlangıcından günümüze kadar geçirdiği yapısal değişmeleri, yerkabuğunun yüzeyinin ve altının bugünkü durumunu inceleyen, yerleşim alanlarının ve her türlü mühendislik yapılarının yer seçimi çalışmalarının yürütülmesiyle ilgili eğitim verilen mühendislik dalıdır.)
6. HARİTA MÜHENDİSLİĞİ (Yeryüzünün tamamının veya bir parçasının çeşitli tekniklerle (uydulardan konum belirleme, uydu görüntülerini işleme vb.) metrik anlamda ölçülmesi ve elde edilen mekânsal verilerin bilgisayar ortamında değerlendirilerek harita ve planlar şeklinde ifade ve tasvir edilmesi; ayrıca konuma bağlı her türlü ölçüm, hesaplama, analiz ve görselleştirme çalışmaları ile ilgilenen mühendislik dalıdır.

İki farklı servisin işleyişi tamamiyle zıt olmakla birlikte yol servisi işleri, inşaat işleri gibi kaba ve güç gerektiren işlerken, tesisler servisinin işleri günümüz teknolojisi gelişmesi sonucu daha çok yazılımsal ve elektronik gibi daha çok teknik ve hassas işler halini almıştır.

İki servisin farklı disiplinleri olması uzun zamandır kendine ait işleyişi olması, personelin kendi uzmanlık alanlarına göre kazanılmış bilgi birikimlerinin olması sonucunu doğurmuştur. Bir kurum veya işletme için en önemli şeyin bilgi birikimi olduğu aşikârdır. Bu birleşme ve sonucunda yaşanacak olan idari problemler kurum için en değerli olan bu bilgi birikiminin kaybedilmesine yol açacaktır. Uzun süredir, gerek yapılan yatırımlar, gerekse de kurum kültüründen dolayı kazanılan bu bilgi ve birikimin kaybedilmesi kuruma verilebilecek en büyük zarar olacaktır.

Tersten bakarak, yol bölümüyle ilgili mühendislik dalları ile tesisler bölümüyle ilgili mühendislik dallarının birbiriyle alakası olmadığı söylenebilir. Hiçbir A mühendisinin, başka alanda eğitim almış ve uzmanlaşmış olan B mühendisinin/mühendislerinin işinden anlaması beklenemez.

Ancak tesisler ve yol birleşmesi; birbirinin yakınından dahi geçmeyen mühendislik dallarını biraraya toplamak, bunlardan birisini bir diğerinin başına yönetim birimi olarak atamak, bilime ve tekniğe aykırıdır.

Fiiliyatta, herhangi bir mühendislik fakültesi mezunu olsun olmasın, tesisler personeli öncelikle kendi içindeki ağır çalışma koşullarını dayatan birleştirmelerden anlamaz iken, üstüne yol kökenli personelin yönetimi altına alınmalarıyla birlikte, kendi işlerini doğru düzgün yapamaz hale gelmiştir/gelecektir. Aynı durum, yol personeli için de geçerli olup, özellikle yönetim kademelerinde olan(Demiryolu Bakım Taşra Müdürleri, Servis Müdürleri vs) personel, hayatlarına hiçbir şekilde yakınından dahi geçmedikleri, hiçbir bilgi sahibi olmadıkları tesisler teşkilatını ilgilendiren konularla ilgilenmek zorunda kalacak, bu durum beraberinde; yanlış işler yapılmasını, iş güvenliğinin yok olmasını, iş barışının bozulmasını getirecektir. Bu birleştirmeden amaçlananın ne olduğu bilinmemekle birlikte, hiçbir olumlu sonuç çıkarılamayacağı açıktır!

Örnekle; içinde yaklaşık 10.000 kablo, onlarca röle ve onlarca kart, aparat, cihaz bulunan yukarıdaki örnek resimlerdeki tek bir sinyal evi (signal house-SH) dahi, yapılan iş itibariyle, yol bölümü ile tesisler bölümünün birbirinin yakınından dahi geçmediğini göstermektedir. Kaldı ki bu sinyal evlerinden, hem her istasyonda, hem de arazide/kilometrede değişik sayılarda ve ebatlarda bulunmaktadır.

Yine aynı şekilde, kendi başına bir alan haline gelen ve TCDD bünyesinde yer alan onbinlerce kilometre Yüksek Frekans Kablosu ve fiber-optik kablolarının ölçüm tamiri ve ekini yapma konusunda tesisler kökenli personel içinde yetişmiş, uzman personel ve donanım dahi yok iken, yol kökenli Müdürler(Mühendis dahi olsalar) bu konuda olacak aksaklık, arıza vb. durumlarda hiçbir şey yapamayacaklar, konu tamamen tıkanacaktır.

Trafo binaları, katener tesisleri vb yerlere, özel EKAT belgesi vb. gibi ehliyeti olmayan personelin dışında hiç kimsenin girmesine dahi izin verilmez iken, yol kökenli ve elektrik konusunda hiçbir fikre sahip olmayan Müdürler nasıl girip, herhangi bir sorunu yerinde inceleyebilecektir. Bu durum, artık can güvenliğini de ilgilendiren riskler içermektedir. Ve demiryolu iş ve seyrüsefer güvenliği açısından çok sakıncalı bir durumdur.

Nasıl ki TEAŞ, Telekom, Karayolları vb. kurumlar aynı ve tek birim altında birleştirilip, herkese her iş yaptırılmıyorsa; nasıl ki inşaat sektöründe, mimar, elektrik mühendisi, inşaat mühendisi aynı kişi olamıyor, bu 3 mühendislik alanında, her alan kendisi ile ilgili kısmı projelendiriyor ve imza altına alıyorsa, bu TCDD içindeki birim-ünite-uzmanlık alanları için de geçerlidir, geçerli olmak zorundadır.

Ancak aksi bir mantıkla yapılan tesisler ve yol birleştirmesi, normal bir mantıkla, bilimle açıklanabilecek herşeye ters durumdadır.

Birleştirmenin kamu yararı ve hukuku açısından değerlendirilmesi

Kamu kurumları, kamu çıkarları ve kamu hizmetinin kalitesini artırmak için iç önlemler almakla, teknolojik gelişmelere göre, organizasyon şemalarında değişikliğine gitmekle, verimliliği artırıcı çalışmalar yapmakla yükümlü oldukları gibi, sosyal devlet ilkesi gereği çalışanların hak kayıplarına neden olmamakla, iş güvenliğini birinci derecede tutmakla da yükümlüdürler. Hukuksuz, amaç ile sonuçları birbirine zıt olan bu değişiklikler-birleştirmelerle, idare, kamu yükümlülüğünü yerine getirmemekte, aksine işleyişi bozmakta, iş güvenliği kavramı yok sayılmaktadır.

Bir personele tanımlı bir işin yaptırılması esastır. Personel işe alınırken, alındığı iş ve bu işin koşulları, işin tanımı, görev ve yetkileri açıkça, belirtilmek zorundadır. Demiryolu tesisler çalışanları işe başladığında tek bir işten sorumlu olarak işe başladılar ve yakın zamana kadar da böyle devam etmiştir

Birkaç örnekle; bu personel ya sinyalizasyon bölümünde görevliydi, veya telefon santralinde, telekomand şefliğinde, kataner şefliğinde ya da kablo şefliğinde vs. ve bu işyerlerinin tanımı, işin özelliği, yapılan iş için gerekli personel sayısı vs. hepsi belli idi. Ve bu çalışanların tamamı ve bu birimlerin işleri için eğitimden geçirildi, ehliyet sahibi oldu ve uzmanlaştı. Tabi ki ücretleri, bu tek iş üzerinden tespit edildi. Ancak, hukuksuz, kamu yararı gütmeksizin ve insanca çalışma koşullarına aykırı olarak yapılan bu tip önceki ve şimdiki düzenlemelerle; ÖNCE; “Sinyalizasyon Ve Telekomünikasyon Şefliği” adındaki Şefliğe nakledilen personel, sadece bir iş ve uzmanlık alanından sorumlu iken, bu 8 ayrı özellikteki işyerinin kapatılması ve birleştirilmesi ile toplamda 8 ayrı iş ve uzmanlık alanından sorumlu kılındı. Aynı durum, “Elektrifikasyon Şefliği” adı altında yapılan düzenleme ile bir kişinin 4 ayrı iş ve uzmanlık alanından sorumlu kılınması sonucunu verdi. GSM-R Santral Şefliği adı altında kurulan Şeflik ise hiç kimsenin bilmediği yeni bir uzmanlık alanıydı.

Bu duruma neden olan 480 nolu tamim değişikliği Danıştay Başkanlığınca İPTAL edilmesine ve eski hale dönülmesi gerektiği hukuksal gerçeğine rağmen, kötü durum daha da derinleştirilerek, tesisler personeli bir nevi yol personelinin yönetimine bağlandı. Fiilen başlayan bu süreçle personele yapması gerekenden fazla ve ilgisiz işler yüklenerek, anayasanın angaryayı yasaklayan hükmüne aykırı davranıldı.

Personelin bilmediği ve uzmanlaşmadığı, bilimsel ve teknolojik olarak bunun da mümkün olmadığı işleri yapmaya zorlanması, ilk temelde, iş güvenliğinin yok edilmesi anlamına gelirken ikinci temelde, verimliliğin yok olmasıdır.

Bu yanlış ve tehlikeli gidişatın, teknolojik gelişmelerle ilgisi olmadığı gibi, AKSİNE teknolojik gelişmeler nedeniyle her birimde iş yükü artmıştır.

Yok, edilmek istenen tesisler taşra teşkilatı işyerleri iş konuları itibariyle, demiryolları açısından en önemli birimlerdendir. Bu işyerleri; iletişimin tamamının (telekomünikasyon, sinyalizasyon, elektrifikasyon), data ve uydu haberleşme sistemlerinin tamamının, güvenlik sistemlerinin tamamının kontrol, bakım ve onarımından sorumludur.

Türkiye demiryollarında; gerek sinyalizasyonlu, gerek sinyalizasyonsuz bölgelerde, tren trafiğinin sağlanması; mekanik sinyal tesisleri, elektrikli sinyal sistemleri, telsiz haberleşmesi, telefon haberleşmesi, kumanda merkezleri vs. gibi tüm tesisler işyerleri olmadan yok hükmündedir. Bu işyerlerinde olacak bir aksaklık tren trafiğini tamamen durduracak öneme sahiptir. Tüm kurum mali/özlük/idari işlerinin yürütüldüğü, KKY sisteminin “data hattı” temini de tesisler teşkilatının görev sorumluluğundadır. Tesisler teşkilatının bu derece önemli olduğu bir ortamda, bu teşkilatın hukuk dışı ve hiçbir kamu yararı gözetmeyen düzenlemelerle bir nevi yok edilmesi söz konusudur!

Tesisler Ve Yol Daireleri Teşkilatlarının Birleştirilmesi Bir Kenara, Aksine Yeni İşyerleri Kurulması Gerekmektedir:

En basitinden, konuyu özel sektör üzerinden örneklemek gerekirse; özel şahıs ya da firmaya satılan Türk Telekom’un dahi; kurumsal internete bakan birimi ve ekibi, normal internete bakan birimi ve ekibi, telefon arızalarına bakan birimi ve ekibi, telefon kablo arızalarını, eklerini yapan birimi ve ekibi TAMAMEN BİRBİRİNDEN AYRI iken, TCDD tesisler teşkilatına bağlı eski 12 ayrı Şefliğin sadece 2 işyeri çatısı altında toplanması ve akabinde yol teşkilatına bağlanması, ne akla, ne bilime, ne de tekniğe uygun değildir. Bunun tasarrufla açıklanacak tarafı da yoktur! Çünkü tesisler dairesi kapatılırken yerine modernizasyon dairesi kurulmuş, böylelikle daire ve bağlı teşkilatında hiçbir azalma olmamıştır.

İş Barışının Bozulması Açısından Değerlendirme:

Tesisler teşkilatının sistem cihazlarının bağlantı kabloları, materyalleri ya demiryolu kenarında, ya da raya montelidir. Sırf bu yüzden yapılan yol tamirat, yenileme vs. çalışmaları ile kanal, menfez açma vs. çalışmaları nedeniyle cihaz ya da kablolar defalarca hasar görmüş, bu iki ayrı bölümün personeli yer yer karşı karşıya gelmiştir. Bu konu dahilinde, oluşturulan demiryolu bakım servis ve taşra müdürlüklerinin başına “tesisler kökenli” personel getirilse dahi sorun değişmeyecektir.

Aynı zamanda yol kökenli personelden müdürlüklere yapılacak atamalar sonrasında, ilgili kişiler tesisler teşkilatı işyerlerini ve işlerini bilmedikleri için, ister istemez gerginlikler yaşanacak, yanlış işlemler ve bunların yaratacağı sorumluluklar, personel arasındaki gerginliği artıracaktır. Bu yönetici davranışlarına yansıyacak, hukuk dışı görevlendirmeler, vb. gibi husumet güden uygulamalar gündeme gelebilecektir.

Geçmiş Dönemlerde Yapılan Aynı Hatalar

1958 yılında kurulan Tesisler Dairesi Reisliği (Başkanlığı)’nin, 29.09.1959 tarihinde bağlı bölge servis müdürlükleri kurulmuştur. 2 defa yapılan hatalı birleştirmelere rağmen, 58 yıl boyunca bu daire ve başlı taşra teşkilatı demiryollarına hizmet vermiştir. Bilimde sağlanan ilerlemeyle birlikte ve iletişim çağında olmamız nedeniyle, bu dairenin demiryolu içinde önemi katbekat artmasına rağmen 58 yıl sonra yeniden bir birleştirmeye-kapatmaya gidilmesi, tek başına tesisler teşkilatına değil, aynı zamanda demiryollarına vurulan bir darbedir.

1970 yılında yapılan ilk tesisler ve yol bölümü birleştirmesinde, en başından sorunlar çıkmış, tesisler dairesi ve bağlı teşkilatı zayıflatılmış ve bir süre sonra bu birleştirmeden vazgeçilmiştir. Yine yakın yıllarda, ikinci defa yapılan hata ile bu sefer Tesisler ve Trafik Daireleri birleştirilmiştir. Bu yanlış birleştirme de yürümemiş ve yeniden bu daireler ayrılmıştır. (Mer’i mevzuata göre, tesisler personeli eski trafik müdürlükleri personeli ile hala aynı yönergeye tabidir. Bu personelin, görev ve yetkileri aynı yönergede açıklanmaktadır. Bu da ayrı bir çelişkidir.)

Sonuç ve Öneriler:

Teknoloji hızla gelişmektedir. Özellikle ulaşım sektörü günümüzde elektronik ve iletişim teknolojisinin baş döndürücü hızla gelişmesinden de yararlanarak gelişmektedir. Kendi içinde bile çok fazla birbirinden farklı uzmanlık alanlarına sahip olan ve giderek genişleyen Tesisler Dairesinin kendi mühendislik alanı ile çok farklı olan, temelinde inşaat ve yapım mühendislik alanını içeren Yol Dairesi ile birleştirilmesi beklenen verimliliği getirmeyeceği gibi bu dairelerin gelişimini, sevk ve idaresini çokta fazla olumsuz yönde etkileyecektir.

Tesisler dairesi kurumumuzda geçmiş yıllarda iş hacmi yönünden düşük yüzdelere sahipken zaman içinde iş yapma hacmi bugün çok daha yüksek oranlardadır. Bu oran her geçen gün giderek artmaktadır. Bu gereklilik; bu dairenin başka bir daire ile birleştirilmesinin asla mümkün olmayacağının en büyük göstergesidir.

Henüz, 739 nolu -hukuken yürürlüğü tartışmalı- tamimin dışında hiçbir mevzuat düzenlemesi yapılmamış, servis müdürü ve yardımcı atamalarının dışında hiçbir atama yapılmamışken, bu tarihi hatadan dönülmelidir. Hatada ısrarcı olunması, hukuki sonuçlar ve yargılamalar yaratacak olup, bu işleri içinden çıkalamaz hale getirecektir.

Bu nedenlerle; birleşme sonlandırılmalı, kuruluşundan kadük ve işlevsiz kalan modernizasyon dairesi kapatılarak, eskiden olduğunu gibi Tesisler Dairesi teşkilatı yeniden açılmalıdır. Bu yapılırken hukuk ve fiili durumdan ders alınarak, son yıllarda yapılan hatalardan vazgeçilerek, tesisler teşkilatının kendi içindeki birleştirmeleri sona erdirilip eski şeflikler (sayısı 12 olan) yeniden açılmalı, hatta teknolojik gelişmeler doğrultusunda, enerji kaynakları, fiber optik şeflikleri kurulmalıdır. Şu an kurulu bulunan GSM-R şeflikleri de teknolojide gelinen durum açısından korunmalı ve kapatılmamalıdır.

Tesisler teşkilatının bu şekilde yeniden kurtarılması, TCDD açısından çok büyük öneme sahip olup, tesisler teşkilatı ve muhatap olduğu işin, artık TCDD için vazgeçilmez olduğu kabul edilmelidir.